در پی سوالات فراوان در مورد عوارض مصرف شراب و مشروبات الکلی مقاله ذیل را خدمتتان عرضه میکنم:
شراب یا مِی یک نوشیدنی الکلی است که از تخمیر میوه انگور بهدست میآید.خاصیت شیمیایی طبیعی انگور بهگونهای است که میتواند بدون افزودن شکر، اسید، آنزیم یا دیگر افزودنیها تخمیر شود. شراب از تخمیر انگور له شده به وسیلهٔ انواع مخمر که شکر موجود در انگور را به الکل تبدیل میکنند بدست میآید. برای بدست آوردن انواع شراب، از انواع مختلف انگور با مخمرهای گوناگون استفاده میشود. اگرچه از میوههای دیگر مانند آلبالو، سیب، توت و… و تقریباً از تمامی رستنیها نیز شراب ساخته میشود ولی واژهٔ شراب بدون ذکر نام میوه تقریباً همیشه به معنی شراب انگور است و شرابهای دیگر را با نام آنها میآوریم (مانند: شراب سیب یا شراب اقطی). معمولاً شرابهایی که از دیگر رستنیها مانند برنج، گندم، رازک و… به دست میآیند که از مواد نشاستهای هستند و برای استفاده به عنوان شراب در نظر گرفته نمیشوند بلکه فرایندهای دیگری بر روی آنها انجام میشود تا نوشیدنیهای دیگری از جمله آبجو یا ویسکی به دست آید، در حالی که شراب زنجبیل به همراه کنیاک تقویت میشود. در این نمونهها استفاده از لغت شراب علاوه بر مراحل ساخت به منبع شراب غنی تر اطلاق میگردد. استفاده تجاری از واژه wine به زبان انگلیسی (و معادل آن در زبانهای دیگر) در بسیاری از قانونگذاریها ممنوع است.
ظرف شرابی متعلق به حدود ۴٬۵۰۰ سال پیش از میلاد در تپه حاجی فیروز نقده به عنوان نخستین وسیله شرابسازی موجود از دوران نوسنگی کشف شده است.
در زیر این کوزه نوشته شده بود: به شهادت این کوزه، قدمت شراب سازی درایران به پنچ هزار سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. این کوزه را باستانشناسان در ارومیه که خودتان میدانید انگور آن شهرت دارد، از زیر خاک بیرون کشیدند و رسوبات کوزه که از جنبس سفال است نشان از تاریخ اولین شراب ساخته شده در جهان دارد.
خانم دکتر “مری ام. وگتس” استاد مردم شناسی کالج “ویلیام مری” در ایالت ویرجینای این کوزه سفالی را در ویرانه های آشپزخانه خانه ای در دهی زیر خاک خفته به نام “حاجی فیروز” نزدیک ارومیه فعلی کشف کرده و آن را با خود به امریکا آورد.
رسوبات این کوزه در دانشگاه پنسیلوانیا تحت نظارت پروفسور “پاتریک ای. مک گاورن” استاد باستان شناسی این دانشگاه مورد تجزیه قرار گرفته و ثابت شد که این کوزه جای شراب بوده است.
ا کنون تصور می شد که قدیمی ترین رد پای ساخت مشروب الکلی به سه هزار تا سه هزار و پانصد سال پیش از میلاد مسیح میرسد و مدرک این اطلاع باز هم کوزه سفالینی بوده است که در حوالی “گودین تیه” همدان واقع در ایران پیدا شده و در آن رسوبات آبجو کشف شده است. گودین تپه در عهد تمدن سومری ها محل داد و ستد و بازرگانی اهالی این منطقه از آسیای غربی بوده است.
پروفسور “مک گارون” در مصاحبه ای که در پایان خبر آمده است اظهار داشته: “اینکه تردیدی نیست که کشاورزان ناحیه حاجی فیروز در هف یا هفت هزار و چهار صد سال پیش طرز ساخت و نگهداری شراب را میدانسته اند. این کشف تازه ترین سندی است که در دست ماست و قدمت شراب سازی را در مملکتی که امروز نام آن
ایران است به هفت هزار و چهار صد سال می رساند. یعنی به دورانی که هنوز باکوس خدای شراب یونانیان متولد نشده بود و بشر سوار کاری، حفر چاه و نوشتن را نمی دانست.
شراب (و کلیه مشروبات الکلی) از نگاه طب سنتی موجب از بین رفتن قوه خرد و عقل می شود و موجب آسیب به کبد می شود. تجمع چربی در بدن، کبد و قلب را افزایش میدهد و در اثر مصرف طولانی مدت موجب انسداد عروق قلبی و افزایش احتمال ابتلا به دیابت خواهد شد
لذا
مکانیسم عملکرد شراب از نگاه طب سنتی و بازی آن با روح باصره بسیار زیباست
حتما بخوانید:
انواع سطوح سرما و گرمای شرابها بستگی به طبع زمین کشت و آب و هوا دارد.
شراب مشروب از نظر طب سنتی اسلامی
و در آخر گه گاه شراب برای درمانهای خاصی هم مورد استفاده قرار میگرفت به عنوان مثال:
طرز تهیه شراب امام رضا (ع)
مقدار ۳/۴۰۰ کیلوگرم از مویز (کشمش سیاه) پاک کرده بى دانه را شسته، در ظرفى پر از آب صاف و زلال ریخته، به گونه اى که چهار انگشت آب، روى آن را فراگیرد. در زمستان سه روز تمام (۷۲ ساعت) و در تابستان یک شبانه روز (۲۴ ساعت) در ظرفى به همان حال مى گذارند.
سپس محتواى ظرف در دیگى (احتمالا ظرف مسى) تمیز و نظیف ریخته شود. این آب حتى الامکان آب گوارا و شفافى که از سمت مشرق جریان دارد که آبى است شفاف و زلال، رخشنده و سبک. چنین آبى است که به سرعت تحت تأثیر حرارت قرار مىگیرد و [همین ویژگى] دلالت بر سبکى آب مىکند [آبهاى صاف و سبک، هم زود جوش مىآیند و هم زود یخ مىبندند].
(بنابراین توصیه مىشود آبى که براى تهیه این نوشیدنى حلال برمىدارند، حتما از آب چشمه هایى که در مشرق زمین مى جوشد فراهم شود).
و سپس [محتویات این ظرف که آب خالص و مویز است، در همان حال که در یک دیگ پاک و نظیف است] آن را روى آتش بگذارند تا مویز درون آب، پخته شده و مویزها باد کند و عمل بیاید. سپس آن را فشرده و آبش را صاف مىکنند [و شیره و عصاره آن را پس از صاف شدن، در کنارى دور از آتش به گوشهاى مىگذارند] و مى ماند تا سرد شود.
باز مجددا در دیگ ریخته و با چوبى اندازه آن را مشخص مى کنند و با حرارت ملایمى مى گذارند که بجوشد، و با همین حرارت ملایم آنقدر باید جوشیده شود تا دوسوم آن تبخیر و یک سوم آن باقى بماند. سپس به مقدار یک رطل (۳۴۰ گرم) از عسل مصفّى و خالص در آن مى ریزند.
و باز اندازه آن عسل و آب باقیمانده در دیگ گرفته مى شود و روى همان آتش ملایم، آن را مى جوشانند تا به اندازه یک رطل (۳۴۰ گرم) یعنى به میزان وزن عسل از آب موجود در دیگ تبخیر شود و وزن آن به همان میزان که پیش از افزودن عسل بود بازگردد.
و تکه پارچهاى محکم بافت برداشته به مقدار یک درهم (۵/ ۲ گرم) زنجبیل و یک درهم میخک و نصف درهم دارچین و یک درهم زعفران و نصف درهم سنبل الطیب و نصف درهم عود مندلى و نصف درهم مصطکى را هرکدام جداگانه کوبیده، بعد همه را میان این پارچه ریخته و آن را محکم با نخ به خوبى دوخته (یک طرف نخ که درازتر است به تکه پارچه وصل مى شود و طرف دیگر نخ از بالا به تکه چوبى که از عرض بر روى آن گذاشته مى شود بسته شده و در میان دیگ آویزان مى شود و این کیسه هنگامى که عسل در دیگ ریخته مى شود در دیگ آویزان مىگردد.
[سپس درحالىکه زیر دیگ روشن است و شیره مویز به آرامى مىجوشد] تکه پارچه را ساعت به ساعت در دیگ حرکت داده تا محتویات آن در اثر حرکت در دیگ پایین تر رود و با حرارت ملایم آتش به همین منوال ادامه دهند تا جوشیده شود و به حال خود بازگردد و به قوام آید و فزونى عسل نیز از بین برود. [و حجم محتویات این دیگ به میزان نخستین خود برسد].
حرارت آتش باید ملایم باشد، سپس [دیگ را از روى آتش برمىدارند و] محتویات آن را صاف کرده، مىگذارند سرد شود و آنگاه به مدت سه ماه، در ظرف (شیشهاى) را مسدود و مختوم نموده و بدون آنکه در این مدت باز شود، مىماند [تا تحت همین شرایط، خواص اجزاى مواد متشکله درهم ترکیب شود و معجون، قوّت کیفى پیدا کند].
مقدار مصرف شراب امام رضا (ع):
پس از این مدت مىتوانى آن را بنوشى و در هر وعده یک اوقیه (۷ مثقال، تقریبا ۳۰ گرم) از آن را با دو برابر آب مخلوط کرده و بنوش.
منبع: على بن موسى(علیه السلام)، امام هشتم – مترجم، دریایى، محمد، نامه زرین سلامت (ترجمه الرساله الذهبیه)، ۱جلد، آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى – مشهد مقدس، چاپ: اول، ۱۳۸۹ ه.ش.