تاریخچه ختنه
سنت یا آیین ختنه از تاریخ ثبت شده بشری قدیمی‌تر است و نگاره‌هایی از آن در غارهای دوران نوسنگی و آرامگاه‌های مصری یافته شده‌است. در یهودیت جزو ارکان دین یهودیت است.
سنتی است که در اسلام نیز به آن تأکید شده (هرچند در قرآن تصریح نشده، اما در حدیث و سنت آمده است).
آمار ختنه پسران در کشورهای مسلمان بالا، در کشورهای اروپائی پائین می‌باشد. ختنه در ایالات متحده و کانادا بر خلاف اروپا تا حدی مرسوم است.
پیروان حضرت موسی در روز هشتم تولد و مسلمانان تا قبل از بلوغ ، کودکانشان را ختنه می‌کنند.
رویکرد و نظر عمومی در مورد آیین ختنه در اروپا و امریکا متفاوت است. در اروپا بحث ختنه محدود به اقلیت های یهودی و مسلمان و غیره است.
امروزه در آمریکای شمالی نیاز به ختنه مورد بحث است و برخی پژوهشها نشانگر فوایدی مانند کاهش عفونتهای ادراری دوره نوزادی می‌باشند؛ در حالی که برخی پژوهشگران بر پیامدهایی مانند کاهش حساسیت نرینگی به تحریکات جنسی و آثار سوء روانشناختی آن تاکید دارند.در آخرین بررسی که در سال ۲۰۱۲ توسط آکادمی پزشکان کودکان آمریکا منتشر شد،
فوائد ختنه بیشتر از زیان های آن تشخیص داده شد. در عین حال این آکادمی انتخاب نهایی را بر عهده پدر و مادر گذاشتند.
در آمریکا آمار درستی در دست نیست؛ ولی در بسیاری از جاها بالای ۴۵ درصد مردان ختنه شده‌اند
یک بررسی در سال ۲۰۰۲ توسط بویل و همکاران. بیانگر این موضوع بود که: «دستگاه جنسی مرد که دست‌نخورده و سالم باشد دارای هزاران گیرندهٔ حسی بسیار حساس و همچنین پایانه‌های عصبی بسیار تحریک کننده (ارضا کننده) است که خیلی از آنها در ختنه از دست می‌روند، که باعث کاهش غیرقابل اجتناب احساس و شور جنسی در مردان ختنه شده‌است.
آنها نتیجه گرفتند: «آمیزش جنسی، وقتی مرد ختنه شده است، برای هر دو جفت(یار) کمتر ارضا کننده است.»
انجمن اطفال آمریکا تاکید کرده است که فواید ختنه آنقدر مشخص و صد درصد نیست که بتوان این عمل را به عنوان یک جراحی روتین برای همگان قرار داد ولی انجام آن را نفی نکرده است.
بهترین زمان ختنه کردن:
ختنه روزهای اول تولد یا حداکثر در دو سه ماه اول بهترین زمان است.
اولا : احتیاج به بیهوشی عمومی کودک نیست و با بی حسی موضعی انجام میگیرد.
ثانیا : هزینه زیادی برای خانواده نخواهد داشت. مخصوصا اگر بهداشت و نظافت بعد از عمل رعایت شود، محل ختنه زودتر التیام می‌یابد بخصوص اگر در چند روز اول تولد انجام شود.
اگر ختنه در ماههای اول تولد انجام نشود، در این صورت علاوه بر اینکه کودک را باید بیهوش کرد و ختنه نمود، هزینه‌ای بر خانواده تحمیل می‌گردد و اثر بد روانی نیز بر کودک می‌گذارد.
چون او در سنین کودکی (بویژه ۲ تا ۳ سالگی) نسبت به حفظ آلت تناسلی خود حساسیت دارد و چه بسا ختنه را تنبیه پدر و مادر در حق خود می‌پندارد و این تصور کودک را آزرده می‌کند.
مشکلی که ممکن است ختنه کردن در ماههای اول تولد بوجود آورد عبارت است از زخم شدن نوک سوراخ آلت که باید از پیدایش آن به سادگی جلوگیری کرد (استفاده از پماد تتراسیکلین یا وازلین).
زخم شدن نوک سوراخ آلت نتیجه قنداق کردن نامناسب و عدم شستشو کودک است که موجب می‌شود آمونیاک تولید شده از ادرار کودک با مجرای ادرار در تماس نزدیک باشد.
* انجام ختنه به ۲ روش حلقه و جراحی:
۱-حلقه
۲-جراحی
معمولاً هر کدام از این دو روش عوارض خاص خود را دارد اما عوارض آن نسبت به سن و سال متفاوت است و جراحی که این عمل را انجام می‌دهد باید از تجربه و تبحر خاصی برخوردار باشد.
کودکی که در دوران شیرخواری و نوزادی ختنه می‌شود، بیشتر دچار تنگی دهانه مجرای ادرار شده و این مسئله بهخاطر سوزاننده بودن ادرار شسته نشده در محل ختنه می باشد که با مصرف پماد و یا وازلین قابل پیشگیریاست.
روی هم رفته این یک کار ساده جراحی است که توسط افراد مختلفی چه از پزشکان و چه از سوی افراد محلی صورت می گیرد .
عوارض ختنه:
ختنه باید توسط پزشک با تجربه انجام گیرد و پزشک باید توصیه‌های بهداشتی بعد از ختنه را به مادر تذکر دهد. اگر پزشک در عمل دقت نماید، معمولا ختنه کردن عوارضی ندارد.
ولی ممکن است پزشک پوست را کمتر یا زیادتر از معمول ببرد و بردارد و لذا آلت ناشکل گردد و والدین خشنود نباشند. ولی مهم نیست و با بزرگ شدن کودک شکل طبیعی خواهد داشت. عارضه مهم خونریزی شدید است.
نوزاد پسر هرچه سریع‌تر باید ختنه شود ولی پس از ۲۴ ساعت اول بعد از تولد این کار را کرد. علت این فاصله زمانی هم حصول اطمینان از سلامت نوزاد است.
این ۲۴ ساعت، این امکان را فراهم می کند که نقایص و بیماری‌هایی که در آنها نباید ختنه انجام شود، شناسایی شوند. در بیماری‌های اختلالات خونریزی دهنده مثل هموفیلی، نباید ختنه انجام شود.
عوارض زودرس:
شامل خونریزی، عفونت، احتباس ادراری، هماتوم، ایسکمی می‌باشد .
عوارض دیر رس :
تنگی مه آ، کم آمدن و زیاد آمدن پره پوس.
علایم عفونت:
۱) تب
۲) ترشحات بد بو
۳)افزایش قرمزی و تورم
روشهای مختلف ختنه کردن :
گزاردن حلقه پلاستیکی:
در کودکان شیرخوار توصیه می‌شود که ختنه به روش حلقه انجام شود چرا که در این روش طفل خونریزی نداشته و پس از ختنه پوشک کردن کودک راحت‌تر و درد کمتری احساس می‌کند همچنین در حلقه حدود منظم و آلت طفل از لحاظ زیبایی بهتر می‌شود.
ختنه به روش جراحی :
خونریزی، پانسمان، درد محل بخیه کودک را می‌آزارد.
این روش ، روش متداول ختنه کردناست. بدین ترتیب که حلقه پلاستیکی را روی نوک آلت قرار می‌دهند و با نخ گره می‌زنند و ۵ تا ۱۰ روز آن را به همین حال نگاه می‌دارند. در نتیجه پوست جلو نخ سیاه می‌شود و با حلقه پلاستیکی می‌افتد. این روش را معمولا قبل از سه ماهگی بکار می‌برند.
ختنه کردن با روش جراحی :
در صورتیکه عمل ختنه در یکی دو ماه اول صورت نگیرد، جراح بعد از سه ماهگی با روش بریدن و دوختن ختنه را انجام می‌دهد.
بعد از انجام ختنه محل باید به دقت نظارت گردد. اگر از محل ختنه چند قطره خون خارج شود، مهم نیست.
ولی اگر خونریزی زیاد باشد باید هر چه زودتر به پزشک اطلاع داده شود تا از خونریزی جلوگیری نماید.
درچه مواردی نباید نوزاد را ختنه کرد :
اگر تنه آلت نوزاد در سطح پوست عانه قرار گرفته و درحقیقت آلت نوزاد در چربی عانه فرو رفته باشد.
اگر آلت نوزاد بسیار کوچک باشد، یعنی کمتر از ۲٫۵ سانتیمتر طول داشته باشد (آلت نوزاد سالم بین ۲٫۸ تا ۴ سانتیمتر می‌باشد
اگر پیشابراه به جای نوک آلت در زیر سر یا تنه آلت قرار گرفته باشد و پوست ختنه کامل تشکیل نشده باشد (مردم به این حالت می‌گویند که نوزاد ختنه شده به دنیا آمده است)
این وضع یک نوع نابهنجاری است و نوزاد به جای ادرار کردن به جلو به زیر ادرار می‌کند.
فواید ختنه زود هنگام:
۱- عدم ورم پوست غلاف سر آلت و چسبندگی آن
اگر ختنه در زمان خود انجام نگیرد یا بهداشت دستگاه تناسلی نوزاد یا شیرخوار رعایت نشود، پوست غلاف سر آلت باریک و تنگ می‌گردد و کودک به سختی و با فشار ادرار می‌کند.
این حالت را فیموزیس می‌نامند. در چنین حالتی باید به دستورهای بهداشتی عمل شود و هر چه زودتر کودک ختنه گردد.
اگر ختنه در ماههای اول انجام نگیرد، ترشحات سفید رنگی زیر پوست غلاف آلت بوجود می‌آید که این ترشحات چرک نیست و مادر می‌تواند آن را هنگام حمام کردن پاک و تمیز نماید.
۲-عفونتهای مجاری ادراری
اینطور بیان شده که در میان هر هزار نوزاد ختنه نشده ۷-۱۴ مورد عفونت ادراری طی سال اول زندگی به وقوع می‌پیوندد که این میزان در صورت ختنه شدن به ۱-۲ می‌رسد.
۳-سرطان پنیس
یک بیماری نادر با درصد شیوعی به میزان ۹-۱۰ مورد در هر یک میلیون مرد است. مشخصی شده که ختنه نشدن ریسک بروز را بیش از ۳ برابر افزایش می‌دهد با این حال با توجه به شیوع پایین این سرطان بروز آن در یک فرد ختنه شده پایین است.
مراقبت عمل ختنه :
۱- حداقل ۱ ساعت بعداز انجام ختنه تحت نظر باشد.
۲- دور نگه داشتن محل ختنه از آلودگی و مدفوع در چند روز اول ودر صورت آلودگی با مدفوع با آب وصابون تمیز شود.
۳-استفاده از پماد تتراسیکلین یا وازلین طبی روی حلقه و آلت روزی ۳ بار یا بیشتر به مدت حداقل هفت روز تا سی روز
۵-در صورت بی قراری تجویز شیاف یا قطره استامینوفن (۲قطره به ازائ هر کیلوگرم)
۶-پوشک نوزاد حتی المقدورباز باشد و در صورت بستن سفت بسته نشود.
۷-دو روز پس از عمل جراحی میتوانید استحمام کنید.
درصورت مشاهده علائم ذیل به پزشک مراجعه نمائید:
۱-خونریزی یا تغییر رنگ وتیره شدن نوک آلت و خونمردگی وسیع آلت و بیضه
۲- تورم شدید آلت و بیضه
۳- نوزاد بایستی حداکثر تا ۱۲ساعت پس از ختنه ادرار نماید در غیر این صورت نیاز به مراجعه به پزشک می باشد.
۴-افتادن حلقه در کمتر از ۳روز ویا نیفتادن حلقه تا ۱۰روز بعداز ختنه
۵- عفونت محل ختنه (قرمزی موضعی وترشح چرکی)
۶-سایر مواردی که به نظر والدین غیر عادی است
بعد از انجام ختنه چه مراقبت‌هایی باید انجام داد؟
پوست آلت ختنه شده را باید همیشه تمیز و خشک نگه دارید. شست و شوی آن با آب خالی و خشک‌کردن آن با آرامی به‌وسیله پارچه تمیز یا گاز کافی است.
در روزهای اولیه باید به میزان مناسب از پماد‌های آنتی‌بیوتیک و وازلین و ویتامین آ استفاده شود. در روش جراحی کودک نباید تا چند روز پوشک شود، زیرا پانسمان از بین می‌رود و تعویض آن برای کودک بسیار دردناک است. بعد از چند روز هم باید همچنان پماد آنتی‌بیوتیک به سر آلت زده شود و بهتر است به محلی از پوشک که با سر آلت تماس دارد هم کمی پماد آنتی‌بیوتیک بمالید.
از قرمز بودن سر آلت در یکی، دو روز اول نترسید اما همیشه مراقب عفونت‌ها باشید و مرتب آن را تمیز نگهدارید.
ممکن است چند روز اول نوزاد موقع ادرار کردن احساس درد کرده و گریه کند و تماس ادرار گرم با سر ملتهب آلت کمی حساسیت ایجاد می‌کند. بهتر است به کودک چند قطره استامینوفن یا مسکن دیگری بدهید. یکی، دو روز اول از دیدن چند قطره خون در ادرار کودک هم زیاد نگران نشوید اما درصورت تکرار آن را به پزشک اطلاع دهید.
بخیه‌های محل ختنه اغلب از نوع جذبی هستند و نیازی به برداشته‌شدن ندارند.
برای جلوگیری از حساسیت پوست و همچنین کنده شده لخته‌های محل جراحی بهتر است برای پانسمان از گاز‌های وازلینه استفاده کنید یا قبل از پانسمان سر آلت را با وازلین چرب کنید. چرب کردن سر آلت با وازلین و شست‌وشوی مرتب آلت در ماه اول بعد از ختنه از عارضه تنگی دهانه مجرا که گاهی پیش می‌آید هم جلوگیری کرد.
تب معمولا فقط در ۲۴ ساعت اول بعد از جراحی طبیعی محسوب می‌شود. در صورت ادامه پیدا‌کردن آن حتما با پزشک تماس بگیرید.
اگر سن کودک هنگام ختنه بیش از ۲ سال است در هفته‌های اول بعد از جراحی اجاز دویدن و بازی‌کردن زیاد را به او ندهید چون ممکن است باعث خونریزی محل زخم شود.
داروهای آرام بخش قبل از ختنه :
الف: میدازولام خوراکی ۵/. میلی گرم
بهترین داروی انتخابی میدازولام خوراکی ۵/. میل گرم به ازای هر کیلوگرم که نیم ساعت قبل از ساعت ختنه داده می شود . گاهی در سنین بالا کم اثر بوده که باید با دوز بالاتر استفاده شود .
ب: لیدوکائین :
از نوع ایرانی مناسب است .
۵ دقیقه قبل از ختنه در دو محل تزریق که در سنین پایین با سر سوزن انسولین استفاده می شد در ساعتهای ۱۰ و ۲ تزریق می شد (در عمق ۵/. – ۳/. سانتی متر ).
مراحل عمل ختنه :
۱- شستشوی محل : با بتادین و سپس الکل
۲ – بازکردن فیموزیس به آهستگی و دقت تا عقب رفتن کامل پوست و سپس تمیزکردن اطراف گلنس و شستشو با بتادین
۳ – طریقه گرفتن پوست با پنس دو طرف با دو وسیله و با یک وسیله آماده کردن جهت باز کردن .برش با قیچی صورت میگیرد .
۴- وارد کردن حلقه : تجربه و هنر خاصی لازم است بطوریکه مخاط داخلش نباید آزرده و یا کنده شود که مشکلات زیادی را در بردارد .
۵- اندازه حلقه : اگر حلقه کوچک باشد گلنس تحت فشار است و اگر بزرگ باشد خطر ادم و خونریزی و عفونت بیشتر است . بهترین اندازه وقتی است که گلنس آزاد باشد .
۶- بستن با نخ : که مهمترین مرحله ختنه است که باید چند مسئله در نظر گرفته شود:
الف- مآدیده شود
ب- با قرار گرفتن گلنس متناسب باشد ( کج نباشد )
ج- مایل به طرف بالای گلنس باشد
د- از همه مهمتر اینکه محکم گره بسته شود و در غیر اینصورت بعلت خونریزی مشکل ایجاد می شود .
۷- اتمام کار : برش پوست اضافی با قیچی در حلقه و با تیغ بیستوری در smart clamp
۸- اندازه پوست برداشت شده نباید کم باشد که احتیاج به ختنه مجدد پیدا کند و نباید زیاد باشد که مشکل انزال زودرس در آینده ایجاد خواهد نمود .
۹- چرب کردن مآ و اطراف با دو پماد پیشنهادی مخلوط ( هیدروکورتیزون + جنتاماسین یا تتراسیکلین ).
